Een weergave van onze algemene beschouwing die we hebben gegeven op het begrotingsvoorstel van het college voor 2023:
We zijn begonnen aan een nieuwe bestuursperiode, de verkiezingen zijn geweest. Met vele beloften en slechts 1 thema dat de verkiezingen domineerde, met het resultaat dat bekend is. Er staan nieuwe partijen aan het roer. We merken dat dit tot heden moeizaam op gang komt. Op het bekende verkiezingsthema zien we weinig vooruitgang (of eerder achteruitgang?), ondanks het harde roepen van een tweetal partijen die nu in de coalitie zitten. Ook vanuit het college zien we dat belangrijke dossiers het afgelopen half jaar nog niet of nauwelijks zijn aangeraakt en raadsvoorstellen die we ontvangen kunnen beter. Laten we hopen dat deze diesel de komende periode verandert in een elektrische auto die wat sneller accelereert.
Desalniettemin zien we een begroting waar wij best blij van worden. Cranendonck heeft weer geld, en dat is in het verleden wel eens anders geweest. Voor nu is het daarom terecht dat onze inwoners komend jaar niet met een lastenverhoging vanuit de OZB geconfronteerd gaan worden, een kleine pleister op de wond van de hoge inflatie die er is. We zien een verdubbeling van het duurzaamheidsbudget, hier hebben we als Pro6 voor gepleit en dit is hoog nodig gezien de opgaven waar we voor staan. We lezen ambitie op het gebied van cultuur, toerisme en recreatie, er gaat geïnvesteerd worden in fietspaden, in onze cultuurpodia en er is een doordacht toeristisch plan beloofd: laten we doorpakken op het potentieel dat Cranendonck bezit, en dit goed benutten. Dit gaat ten goede komen van de leefbaarheid, economie en werkgelegenheid.
En, we zien dat er geïnvesteerd gaat worden in de organisatie en de dienstverlening naar onze inwoners toe. Ondanks dat veel Cranendonckers hier met enig cynisme naar kijken – men heeft teveel negatieve ervaringen meegemaakt – hebben wij vertrouwen in de gemeentesecretaris, die aan het roer staat van de organisatie, en de portefeuillehouder hierin. Wij zullen de ontwikkelingen kritisch volgen en verwachten volgend jaar resultaat van deze investeringen te gaan zien: burgers en bedrijven die beter geholpen gaan worden. Gerelateerd hieraan hopen wij ook dat het college haar toezegging uit de Cultuurkoers nakomt, waarin zij aangeeft dat zij evenementen gaat begeleiden bij de vergunningaanvraag ervan. Want dat hoort ook bij dienstverlening: verbetering op evenementenvlak is hoognodig getuige de vele opmerkingen hierover van verenigingen en initiatieven.
Tot zover het halfvolle glas rond de begroting, want dat is het. Of de andere helft ook gevuld gaat worden hopen wij komend jaar te zien. Ik heb de algemene beschouwingen van de partijen van vorig jaar er eens bij gepakt, en kom helaas tot de conclusie dat er weinig vooruitgang is geboekt op de dingen die de partijen daarin benoemden. Verkeersknelpunten, fietsbrug, wonen, gemeenschapshuizen, de basisscholen in Schoot en Dorplein.. ze kwamen allemaal voorbij in 2021, maar op al deze dossiers lijkt er nauwelijks iets veranderd. Het gaat te traag, het gaat teveel ‘des overheids’. Gelukkig kunnen Elan, VVD en CA! nu laten zien wat ze hierin waard zijn. Want dat we snel woningbouw, al is het maar op korte termijn tijdelijke woonvormen willen zien, dat staat buiten kijf. En dat we duidelijkheid willen voor Gastel en Dorplein rond hun gemeenschapshuizen, alsmede snel de aannemersbus die voorrijdt bij de Smeltkroes in Maarheeze, dat hebben we al meermalen benoemd. We hebben onze gemeenschapshuizen benoemd als basisvoorziening voor ieder dorp, laten we hier ook naar handelen en de benodigde middelen voor reserveren. Het is tijd voor actie op deze vlakken. Vandaar dat we op beide onderwerpen, woningbouw en de gemeenschapshuizen, met een motie en amendement zullen komen. En waar we de actie al hadden willen zien is in Dorplein en Schoot: duidelijkheid rond de basisscholen aldaar. Wat gaan we wanneer doen, komt er een nieuwe school op 1 plek? We lezen er niets over in de begroting helaas, en de mededeling van wethouder Lemmen over het stopzetten van het nieuwe Integraal Huisvestings Plan voor onze schoollocaties is zeer zorgelijk. Wij verwachten in 2023 meer daadkracht op deze belangrijke dossiers, en zullen de coalitie hier van harte in steunen als men daarin slaagt.
Waar we de begroting in te kort vinden schieten is op sociaal gebied en op duurzaamheidsvlak. Twee onderwerpen die elkaar in toenemende mate raken. We moeten meer investeren in duurzaamheid. Een verdubbeling van de middelen hierop is mooi, maar van 2% naar 3% van het totale budget binnen Wonen & Leven is eigenlijk nog niets. Onbegrijpelijk dat de andere partijen hier niet of nauwelijks over reppen, gezien wat we om ons heen zien gebeuren. We trekken slechts 4 ton uit op een totaal van 13 miljoen euro in dit programma. Hoe belangrijk vinden we dit? Hoe serieus nemen we de opgaven waar we voor staan? Gaan we niet harder verduurzamen, dan gaan we met meer problemen geconfronteerd worden. De toeslagen van dit moment zijn slechts lapmiddelen, er moet structureel geïnvesteerd worden om ervoor te zorgen dat we niet afglijden. Want de situatie waar we nu mee te maken hebben is niet tijdelijk. Hoosbuien, droge,hete zomers, 24 graden bij het ingaan van de wintertijd, het wordt ‘het nieuwe normaal’. En als we niet oppassen wordt ook de armoede en eenzaamheid in ons land het nieuwe normaal . Want de brug van duurzaamheid naar sociaal domein is maar een kleine brug. Energiearmoede is een term waar een jaar geleden nog nauwelijks iemand van had gehoord. Dit komt bovenop de covidpandemie waar we langzaam uit aan het kruipen zijn. Armoede en eenzaamheid nemen toe. Deze ellende vindt helaas voornamelijk plaats achter de voordeur. We moeten in Nederland weer toe naar schoolontbijten, de voedselbank is in ieder dorp terug – daar waar het geld, de bank, uit ieder dorp verdwenen is – en we zien uitgiftepunten ontstaan voor gratis menstruatieproducten. Ja, dit is Nederland. En ja, dit is ook Cranendonck. Waarom lezen we hier in de begroting zo weinig over terug? Wat gaan wij in Cranendonck doen om deze stille ramp, die zich achter vele voordeuren afspeelt, aan te pakken?
Wij willen een intensivering van de aanpak op preventie en een intensivering op het bereiken van de mensen die we nu niet bereiken, maar wel iedere dag in armoede en/of eenzaamheid zitten. Dat vraagt een andere aanpak dan we nu doen, dat vraagt een andere inzet. Dat vraagt ook om te kijken naar mogelijkheden zoals het eerder genoemde uitgiftepunt voor menstruatiemiddelen, het instellen van een cultuurbudget voor mensen die een avondje theater of een muziekles niet kunnen betalen, en het vraagt het extra bijspringen voor mensen met schulden of dreigende schulden. Want die 38.000 euro extra bijzondere bijstand klinkt leuk maar met ruim 400 bijstandsgerechtigden op dit moment, zonder de stijging die er hoe dan ook aan zit te komen, komt dit neer op 95 euro per jaar per gerechtigde. Dat is geen hulp, helaas, hoe goed bedoeld ook. In het persbericht vanuit het college voorafgaand aan de begroting doet zij voorkomen alsof onze onderkant van de samenleving niets te vrezen heeft – we lezen dit ook uit de algemene beschouwingen van onze grootste partij ELAN in het HAC – wij vragen ons ten zeerste af waar zowel het college als ELAN dit op baseert. Want – een exemplarisch voorbeeld – als puntje bij paaltje komt blijkt dat een inwoner van onze gemeente naar de rechter moet stappen om een traplift af te dwingen. Dit kan niet; wanneer je zoiets tot aan de rechter laat oplopen zegt dat iets over de huidige bestuurscultuur en de wijze waarop je er voor deze groep inwoners bent, of eigenlijk dus niet bent. Dit moet anders!
Goed, er ligt een begroting met potentie, maar er missen essentiële zaken. En er mist daadkracht. Wij rekenen er op dit volgend jaar wel te gaan zien, op de basisscholen, op de gemeenschapshuizen, in woningbouw. En op een exponentiële groei van inzet op duurzaamheid en zorg voor onze mensen, specifiek die gebukt gaan onder de problemen van deze tijd. Daarom komen wij met een aantal moties en amendementen:
- wij willen de komende jaren geld gereserveerd zien voor de duurzaamheidsopgaven, in de vorm van een sterkere duurzaamheidsreserve
- wij vragen meer inzet voor de groep die het op dit moment het hardste nodig heeft, zodat armoede en eenzaamheid bestreden kunnen worden. Tevens vragen wij het college te komen met een plan van aanpak zodat ook die inwoners bereikt worden waarbij dit leed vooral achter de voordeur plaatsvindt, en welke we nu niet in beeld hebben
- wij roepen het college op om cultuur voor iedereen in Cranendonck bereikbaar te maken, ook voor hen met een kleine portemonnee voor wie dit financieel nu niet mogelijk is
- we willen dat er middelen begroot worden voor onze gemeenschapshuizen, specifiek voor de Smeltkroes, de Schakel en de Schaapskooi, zodat zij voort kunnen
- en, last but not least: wij vragen het college om inzichtelijk te maken waar tijdelijke woonruimte gerealiseerd kan worden, in de vorm van beschikbare vrije gronden en leegstaande panden, zodat er binnen 2 jaar flexibele woonruimte komt voor Cranendonckers die hier willen (blijven) wonen.
Wat niet in een motie of een amendement te vatten is, is de menselijke maat. Het uit de ivoren toren klimmen en op een andere golflengte werken, namelijk op die van onze inwoners. Daarom nogmaals de nadruk hierop, wij zullen hiervoor blijven pleiten. Wij hopen dat het college onze woorden ter harte neemt en ze beschouwt als een constructieve bijdrage tot een beter plaatje voor de toekomst, in het belang van onze inwoners. Het is tijd voor het nieuwe college om haar woorden om te zetten in daden!
Wat gaat er gebeuren met het openbaar vervoer en of bereikbaarheid ?